جای خالی "فرهنگسازی" برای ترویج اهدای عضو در آذربایجان شرقی

به گزارش خبرنگار مهر در تبریز، مرگ مغزی حالتی میان مرگ و زندگی است که مغز از بین می‌رود ولی چون نخاع زنده است بقیه اعضا برای مدت چند روز زنده باقی می‌مانند.

از نظر علمی امکان بهبود یا زنده شدن فرد وجود ندارد و به محض جدا شدن دستگاه‌ها و قطع تنفس، فرد می‌میرد و با دستگاه و مراقبت‌های پزشکی نیز تنها چند روز امکان "زندگی گیاهی" برای بیمار وجود دارد.

مسئول امور بیماریهای خاص آذربایجان شرقی در این خصوص گفت: افزایش تعداد بیماران مرگ ومغزی به 100 نفر در سال استان آذربایجان شرقی را به عنوان یکی از مناطق حادثه خیز کشور مطرح کرده است.

دکتر ابوالفضل اسداللهی در گفتگو با خبرنگار مهر افزود: آذربایجان شرقی به لحاظ مرگ مغزی رتبه هفتم کشوری را داراست.

وی خاطر نشان کرد: شبکه فراهم آوری پیوند عضو در کشور از سال 81 آغاز به کار کرده و هم اکنون 10 استان عضو این سامانه هستند و استان ما در سال 84 به عنوان هفتمین استان به این شبکه متصل شده است.

مسئول امور بیماریهای خاص آذربایجان شرقی ادامه داد: در طول این پنج سال تنها 10 مورد عمل اهداء عضو بیمار مرگ مغزی انجام گرفته که شامل پیوند 19 کلیه، 7کبد و یک مورد پیوند قلب بوده است.

وی این تعداد پیوند عضو را با توجه به آمار بالای تصادفات و مرگ مغزی دراستان بسیار پائین دانسته و یادآور شد: درواقع اعضای بدن این 10 نفر 26 بیمار را به زندگی بازگردانده است.

دکتر اسداللهی تعداد موارد مرگ مغزی در طول چهار ماه نخست امسال را 24مورد عنوان کرده و افزود: آمار سالانه مرگ مغزی درآذربایجان شرقی 90 الی 100مورد است که در صورت امکان پیوند اعضاء، سالانه حدود 260 نفر می توانند از مرگ نجات یابند، اما در کل کشور تنها200 نفر از این امکان بهره مند می شوند.

وی آمار سالانه پیوند عضو در آذربایجان شرقی را دو یا سه مورد ذکر کرد و افزود: طبق آمار وزارت بهداشت، آمار متوسط مرگ مغزی در کشور پنج تا شش هزار و بالاترین آمار مربوط به استانهای تهران، شیراز، مشهد، اصفهان به عنوان مناطق حادثه خیز است اما متاسفانه در ایران از میان این آمار بالا سالانه اعضای سالم 5درصد از بیماران مرگ مغزی به 200 بیمار پیوند داده می شود.

مسئول شبکه فراهم آوری پیوند عضو کشور در آذربایجان شرقی نسبت آمار مرگ مغزی ایران نسبت به آمارهای جهانی را بسیار بالا دانسته و یادآور شد: میزان پیوند در هر کشور براساس پیوند از جسد به ازای هر میلیون نفر جمعیت اندازه گیری می شود.

وی ادامه داد: هم اینک اسپانیا اولین رتبه اهداءعضو را در دنیا داراست و 35مورد درهر یک میلیون نفر پیوند در این کشور از بیمار مرگ مغزی انجام می گیرد، در امریکا 27مورد در میلیون و در کشورهای اروپایی 23یا 24در هر میلیون نفر است اما این آمار در ایران متاسفانه بسیار پائین و تا چندی پیش 1.5 بود که در دو سال اخیر به 2.3 در هر میلیون نفر رسیده است.

دکتر اسداللهی در خصوص راهکارهای قانونی پیوند عضو نیز یادآور شد: در ایران طبق قانون پیوند عضو مصوب 1379توسط مجلس، مرگ مغزی معادل مرگ عنوان شده است. این قانون بطور صریح و کامل به پیوند عضو از بیمار مرگ مغزی پرداخته و در صورت اجرای صحیح مراحل جراحی و پیوند هیچ شبهه قانونی در این رابطه وجود ندارد.

وی در عین حال یادآور شد: پیش از جراحی رضایت ولی، قیم و وارث هر دو بیمار دهنده و گیرنده دریافت و تصمیم هر دو طرف کتبا تائید می شود.

اسداللهی در ادامه سخنان خود تصریح کرد: در میان این 35 عضو قابل پیوند یکی از معدود اعضایی که قابلیت پیوند از فرد زنده را دارد و امروزه نیز بسیار شایع شده، پیوند کلیه است.

وی با بیان امروزه در دنیا دو نوع پیوند کلیه پیوند از فرد زنده و پیوند از بیمار مرگ مغزی وجود دارد اظهار داشت: متاسفانه در ایران پیوند کلیه اغلب از فرد سالم و زنده انجام می شود.

مسئول امور بیماریهای خاص آذربایجان شرقی با بیان اینکه 80 درصد پیوند کلیه استان از اهداء کننده زنده انجام می شود افزود: در میان این تعداد نیز تنها پنجدرصد از کلیه های اهدا شده از افراد خانواده و نزدیکان بیمار می باشد و اغلب آنها ترجیح می دهند مدتی در نوبت و انتظار پیوند بمانند، مبلغی را پرداخت کرده و عضو جدید بیمار خود را از فرد غریبه ای خریداری کنند.

امروزه با پیشرفت علم پزشکی می توان حداکثر 35 مورد از اعضای فردی را که جسم سالمی دارد اما دچار مرگ مغزی شده به دیگران پیوند زد.

اما وقتی سطح هوشیاری همین فرد سالم به سه درصد رسید به هیچ عنوان نمی توان مغز او را بکار انداخت و هوشیاری و سلامت وی را بازگرداند. مگر دست غیب الهی به یاری شتابد و معجزه ای عظیم در تاریخ بشر اتفاق افتد. اما بخشیدن حداقل چند عضو سالم و حیاتی از بدن این فرد می تواند در بدترین شرایط چهار نفر را دوباره زنده کند و این همان تناسخ و تکثیر حیات بشر در زندگیست.

جالب اینجاست که در خصوص پیونده عضو هیچگونه مانع شرعی و قانونی در ایران و جود ندارد.

طبق فتوای امام خمینی(ره) چنانچه حیات انسان دیگری متوقف بر این باشد، با اجازه صاحب قلب یا کبد و امثال آن پیوند عضو جایز است.

همچنین، در سال 79 قانون مرگ مغزی و اهداء عضو از جسد مصوب مجلس به تائید مجمع تشخیص مصلحت نظام رسید و در سال 81 آئین نامه آن توسط وزارت بهداشت کشور تنظیم گردید.

با این اوصاف اما متاسفانه فرهنگ اهداء عضو از بیمار مرگ مغزی در ایران بدرستی جایگزین نشده و خانواده ها رضایت به اینکار نمی دهند.

در این میان به اعتقاد کارشناسان، توجه ویژه مسئولان دولتی، ‌روحانیون، ائمه جمعه، سازمان های فرهنگی و ... از جمله راهکارهای مناسب برای جا افتادن فرهنگ پیوند عضو در موارد مرگ مغزی در جامعه است.

به اعتقاد این عده همچنین انجام برنامه هایی چون جشن نفس در شهرستانها، ملاقات و ارتباط پیوند دهنده ها و گیرنده ها، همکاری پزشکان معالج و پرسنل بخشهای مراقبتهای ویژه و اختصاص بودجه مشخص و مناسب برای فرهنگ سازی پیوند عضو که می تواند از بسیاری هزینه های اضافی و گزاف در سیستم بهداشتی و پزشکی کشور پیشگیری کند از مواردی است که در این رابطه نقش موثر و بسزایی خواهد داشت.

----------------------

گزارش: ناهید زمانی